به اطلاع علاقه‌مندان به مباحث نقد ادبی و ادبیات داستانی می‌رساند، حسین پاینده از هفته‌ی سوم فروردین ۱۴۰۴ دو کارگاه در این موضوعات برگزار خواهد کرد. شرح محتوای این دو کارگاه را می‌توانید در ادامه بخوانید.
۱. اطلاعیه‌ی «کارگاه آشنایی با فرمالیسم در نقد ادبی»
فرمالیسم آمریکایی (موسوم به «نقد نو») از دهه‌ی ۱۹۳۰ به صورت رویکردی بدیع در مطالعات نقادانه‌ی ادبیات نظریه‌پردازی و مطرح شد. فرمالیست‌ها اصرار می‌ورزیدند که متون ادبی را باید در درجه‌ی نخست به‌منزله‌ی ادبیات بررسی کرد و نه به‌منزله‌ی متونی در خدمت سایر رشته‌های علوم انسانی مانند تاریخ و فلسفه. آن‌ها آگاهی از زندگینامه‌ی مؤلف یا رویدادهای تاریخی خارج از متن را پیش‌شرط فهم ادبیات نمی‌دانستند و اعتقاد داشتند منتقد ادبی باید بیش از هر موضوع دیگری ویژگی‌های صوری متن را تحلیل کند و توضیح بدهد که متون ادبی چگونه از راه سازوکارهای درونی خود معنایی تلویحی به خواننده القا می‌کند. رویکرد پیشنهادی فرمالیست ظرف مدت کوتاهی توانست به شیوه‌ی غالب در تدریس و نقد ادبیات در دانشگاه‌های آمریکا و اروپا تبدیل شود و میراث ماندگاری از خود باقی گذاشت در اکثر رویکردهای بعدی نقد ادبی هم به چشم می‌خورد.
متأسفانه به رغم گذشت نزدیک به یک سده از ظهور فرمالیسم در نقد ادبی، در کشور ما هنوز درک علمی و عمیقی از این رویکرد وجود ندارد و حتی بسیاری کسان کلمه‌ی «فرمالیسم» را مترادف «پرداختن به موضوعات فرعی و بی‌اهمیت» می‌دانند. این کارگاه به منظور آشنایی با مبانی نظری فرمالیسم در نقد ادبی و برطرف کردن بدفهمی‌های رایج در این زمینه طراحی شده و در آن علاوه بر آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات کلیدی این رویکرد، نحوه‌ی کاربرد عملی آن در نقد شعر و داستان و فیلم سینمایی هم آموزش داده خواهد شد.
از آن‌جا که این کارگاه به شیوه‌ای علمی (نه محفلی) برگزار می‌شود، از کتاب «نظریه و نقد ادبی: درسنامه‌ای میان‌رشته‌ای» (ویراست دوم، انتشارات مروارید) استفاده خواهیم کرد. اعضای کارگاه می‌بایست هر هفته بخشی از مطالب کتاب را که از قبل مشخص می‌شود بخوانند تا بتوانیم در کارگاه مطالبی افزون بر آنچه در کتاب آمده است را مطرح و به‌طور جمعی به بحث بگذاریم. از همه‌ی اعضای کارگاه انتظار می‌رود که در بحث‌های جمعی، اعم از نظری و نقد عملی، مشارکت کنند. از شرکت‌کنندگان در کارگاه درخواست می‌شود برای جلسه‌ی اول، صفحات ۲۵ الی ۲۹ از کتاب را بخوانند.
این کارگاه برای ۱۰ جلسه‌ی ۹۰ دقیقه‌ای طراحی شده است و به منظور کاهش رفت‌وآمدهای هفتگی، در ۹ جلسه‌ی ۱۰۰ دقیقه‌ای برگزار می‌شود.
۲. اطلاعیه‌ی «کارگاه داستان‌نویسی (۲)»
در این کارگاه، مباحثی که پیشتر در «کارگاه داستان‌نویسی (۱)» مطرح شد در سطحی دیگر ادامه خواهد یافت. رویکرد این کارگاه به داستان‌نویسی، همچون کارگاه قبلی، مبتنی بر نظریه‌هایی ادبی و شناخت سبک‌های داستان‌نویسی در ادبیات ایران و جهان خواهد بود. شرکت‌کنندگان در این دوره، باید حتماً شناخت علمی و عمیقی از عناصر داستان داشته باشند. لذا صرفاً کسانی در این کارگاه پذیرفته می‌شوند که دوره‌ی قبلی را گذرانده باشند. آن عده از کسانی که در کارگاه قبلی شرکت نداشتند اما در زمینه‌ی عناصر داستان، چیستی ادبیات داستانی و سایر مباحث مرتبط مطالعه‌ی شخصی داشته‌اند و داوطلب شرکت در این کارگاه هستند، می‌توانند یک نمونه از داستان‌های خود را برای ارزیابی ارائه کنند.
این کارگاه برای ۱۰ جلسه‌ی ۹۰ دقیقه‌ای طراحی شده است و به منظور کاهش رفت‌وآمدهای هفتگی، در ۹ جلسه‌ی ۱۰۰ دقیقه‌ای برگزار می‌شود.
برچسب‌ها: نقد ادبی, نقد فرمالیستی, فرمالیسم در نقد ادبی, کارگاه داستان‌نویسی