حسین پاینده

منوی اصلی
آرشیو موضوعی
آرشیو ماهانه
تازه‌ترین مطالب
پیوندهای روزانه
پیوندها
امکانات
 RSS 

POWERED BY
BLOGFA.COM

Google


در اين سايت
در كل اينترنت

روایت‌شناسی را می‌توان «دانشی برای فهم روایت» تعریف کرد که می‌خواهد به پرسش‌هایی از این دست پاسخ دهد: روایت چیست؟ از چه عناصری تشکیل می‌شود؟ چرا انسان‌ها روایت‌سازی می‌کنند؟ علت شیفتگی ما به روایت چیست؟ چرا واکنش‌های مخاطبانِ مختلف به روایتی واحد تا این حد متنوع و متفاوت است؟ و ... .

کتاب روایت: مفاهیم بنیادی و روش‌های تحلیل می‌کوشد این قبیل پرسش‌ها را با استناد به مفاهیم مطرح‌شده در نظریه‌های روایت پاسخ دهد. به این منظور، نویسنده چشم‌اندازی فراخ از مبانی روایت ترسیم می‌کند که از خاستگاه آن در نظریه‌پردازی‌های ارسطو در یونان باستان شروع می‌شود و علاوه بر روایت‌شناسی کلاسیک، رویکردهای پساکلاسیک را نیز به‌تفصیل معرفی می‌کند تا به نظریه‌های پسامدرن در دوره‌ی معاصر برسد. هر یک از فصل‌های این کتاب، هم مباحث نظری درباره‌ی چیستیِ روایت و عناصر آن را شامل می‌شود و هم این‌که روش‌ها و رویکردهای مختلف در تحلیل روایت را با ارائه‌ی نمونه به خواننده معرفی می‌کند. مفاهیم و اصطلاحات روایت‌شناسی حینِ بحث‌های هر فصل توضیح داده شده‌اند و افزون بر آن، «واژه‌نامه‌ی توصیفی اصطلاحات روایت‌شناسی» در پایان کتاب، برگزیده‌ای از رایج‌ترین اصطلاحات تخصصی این حوزه را در بیش از پنجاه مدخل به خواننده توضیح می‌دهد.

کتاب روایت را انتشارات مروارید منتشر کرده است و علاقه‌مندان می‌توانند آن را از فروشگاه اینترنتی انتشارات مروارید تهیه کنند.


برچسب‌ها: روایت‌شناسی, نظریه‌های روایت, تحلیل روایت, کتاب روایت
+ نوشته شده در تاریخ  یکشنبه ۱۹ اسفند ۱۴۰۳   | 

اکثر ما انسان‌ها از اوان کودکی با روایت آشنا می‌شویم. داستان به کودکان کمک می‌کند تا آنچه را به آنان آموخته می‌شود یاد بگیرند و اطلاعات‌شان را به حافظه بسپرند. روان‌شناسان این داستان‌ها را درخور بررسی می‌دانند زیرا به نظر می‌رسد داستان [علاوه بر سرگرم کردن بچه‌ها] همچنین زندگی را به مخاطبانش می‌شناساند و بدین ترتیب کودکان را برای دوره‌ی بزرگسالی و ناملایمات جسمانی و عاطفیِ پیش رو آماده می‌کند. برونو بتلهایم در کتاب کاربردهای افسون از نظریه‌های زیگموند فروید استفاده کرد تا نشان دهد بسیاری از روایت‌های عامیانه، مانند «شنل‌قرمزی» و «هانسل و گرِتِل»، به مضامینی بسیار شرارت‌بار و غالباً جنسانی می‌پردازند. تاریخ‌پژوهان و نظریه‌پردازان فرهنگی نیز قصه‌های عامیانه را از نظر دلالت‌های‌شان درباره‌ی سازوکارهای جوامع مختلف درخور بررسی می‌دانند. برای مثال، این داستان‌ها می‌توانند تصویری اهریمنی از اشخاص یا گروهای اجتماعیِ مختلف ارائه کنند (مثلاً همه‌ی نامادری‌ها را بدذات جلوه دهند)، یا نشان دهند که فقر و مرگ، روابط خانوادگیِ اشخاص را هم خراب می‌کند (مانند اتفاقاتی که برای سیندرلا، سفیدبرفی، یا جک در داستان «لوبیای سحرآمیز» می‌افتد). پژوهشگران تاریخ ادبیات و فرهنگ عامیانه غالباً می‌کوشند شکل اولیه‌ی قصه‌های عامیانه را بیابند تا ببینند بازگویی‌های متعددِ این داستان‌ها در دوره‌های مختلف چگونه هراس‌ها و اضطراب‌های همان دوره‌ها را بازمی‌تاباند. مثلاً جک زایپس با تحقیق درباره‌ی داستان «شنل‌قرمزی» نشان داد که در جوامع خاصی، از این داستان به منظور هشدار به دختران و زنان جوان درباره‌ی مخاطرات روابط جنسانی استفاده شده است.

نظریه‌پردازان روایت بیشتر به ساختارهای بنیادین یا [به‌اصطلاح] دستور زبانِ این قصه‌ها و همچنین به این موضوع علاقه‌مندند که به نظر می‌رسد ساختارهای یادشده در فرهنگ‌ها و دوره‌های زمانیِ مختلف تکرار می‌شوند. مثلاً دگرگشت‌های قصه‌ی «سیندرلا» در طیف بسیار متنوعی از فرهنگ‌ها به چشم می‌خورند، اما همچنین در شوهای تلویزیون واقع‌نما در دوره‌ی معاصر یا در «فیلم‌های زن‌پسند» به شکل‌هایی از همین داستان برمی‌خوریم، یعنی در فیلم‌هایی که دختری از خانواده‌ای تهیدست به مجلس جشنی (یا به گردهم‌آییِ مشابهی در مدرسه) می‌رود و آن‌جا «شاهزاده‌ای» به او دل می‌بازد. افزون بر این، در آگهی‌های تجاریِ معاصر که نوعی محصول آرایشی با وعده‌ی زیبا کردن چهره‌ی نازیبای مصرف‌کننده تبلیغ می‌شود، می‌توانیم شکلی از قصه‌ی «جوجه‌اردک زشت» را ببینیم. از نظر آن دسته از نظریه‌پردازانی که می‌خواهند ساختارهای بنیانیِ روایت یا مشترکات روایت‌ها در همه‌جای جهان و در سرتاسر تاریخ را مشخص کنند، از راه بررسی قصه‌های عامیانه و پریانه‌ها می‌توانیم مبانی روایت را تبیین کنیم و بگوییم که اساسی‌ترین عناصر آن چه هستند. مثلاً اُمبرتو اکو در مقاله‌ای با عنوان «راهبردهای دروغ گفتن»، تحلیلی ساختارگرایانه از داستان «شنل‌قرمزی» به دست می‌دهد تا این موضوع را بررسی کند که ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهورِ در هچل افتاده‌ی آمریکا [به دلیل رسوایی موسوم به «واترگِیت»]، در سخنرانی تلویزیونی سال ۱۹۷۳ با توسل به چه تدبیرهایی توانست چهره‌ی خود را در نزد مردم از شخصیت بدذاتی که مطبوعات از او ارائه داده بودند، به قهرمانی تبدیل کند که صرفاً تصمیم نسنجیده‌ای گرفته و دچار بداقبالی شده است اما دوباره می‌تواند قد عَلَم کند و مدافع فرهنگ آمریکاییان شود.

***

آنچه خواندید، بخشی از فصل اولِ کتاب روایت: مفاهیم بنیادی و روش‌های تحلیل است که هفته‌ی پیش چاپ چهارم آن از سوی انتشارات مروارید منتشر شد. علاقه‌مندند می‌توانند این کتاب را از فروشگاه اینترنتی انتشارات مروارید تهیه کنند.


برچسب‌ها: روایت‌شناسی, نظریه‌های روایت, کتاب روایت‌شناسی, برانوِن تامس
+ نوشته شده در تاریخ  پنجشنبه ۲ آذر ۱۴۰۲   | 
+ نوشته شده در تاریخ  جمعه ۷ آبان ۱۴۰۰   | 
+ نوشته شده در تاریخ  چهارشنبه ۲۴ شهریور ۱۴۰۰   |